Đại cương về Hormon

Các Hormon trong cơ thể

Khái niệm

Hormon là những sản phẩm hóa học được tiết ra từ tuyến nội tiết, không những thế qua quá trình nghiên cứu người ta nhận thấy ngoài tuyến nội tiết còn nhiều tổ chức tế bào khác, thậm chí cả tế bào thần kinh cũng tiết ra nội tiết tố. Hiện nay người ta định nghĩa hormon là những chất truyền tin hóa học được các tế bào đặc biệt sản xuất ra với một lượng rất nhỏ, nó được bài tiết vào máu và vận chuyển đến các tế bào đáp ứng để điều hòa chuyển hóa và các hoạt động của tế bào.

Đặc điểm chung

mỗi hormon đều có tác dụng đặc hiệu trên một loại tế bào đích của cơ quan hoặc tổ chức nhất định của cơ thế.

Hormon tác dụng và chịu tác dụng theo cơ chế điều hòa xuôi và điều hòa ngược qua trục vùng dưới đồi- tuyến yên- tuyến đích c ó 2 kiểu feedback là feedback dương và feedback âm.. Vì vậy một tuyến nào đó bị rối loạn sẽ ảnh hưởng tới sự bài tiết của hormon tuyến khác và sẽ gây rối loạn tuyến khác.

Tác nhân kích thích gây bài tiết hormon có thể là các tín hiệu thần kinh, tín hiệu của các hormon khác hoặc các tác nhân vật lý, hóa học.

Ví dụ: nồng độ glucose trong máu tăng kích thích bài tiết insulin từ tuyến tụy; kích thích thần kinh giao cảm gây bài tiết PTH từ tuyến cận giáp.

Hormon bài tiết theo nhịp sinh học. tùy loại hormon mà sự bài tiết có thể theo chu kì ngày đêm, theo tháng, theo mùa. tuyến yên bài tiết ACTH, ACTH kích thích vỏ thượng thận bài tiết glucocorticoid. ACTH được bài tiết theo chu kỳ, cao nhất vào buổi sáng và giảm dần vào buổi chiều. Corticoid bài tiết cao nhất vào khoảng 9 giờ sáng và thấp nhất vào 24 giờ đêm.

Hoạt tính của hormon được tính bằng đơn vị sinh học, đơn vị quốc tế hoặc bằng đơn vị khối lượng.

Áp dụng điều trị

Hormon thường được dùng trong các trường hợp sa:

dùng bổ sung hay thay thế khi cơ thể thiếu hormon: dùng các corticoid cho người thiểu năng tuyến vỏ thượng thận..

Dùng đối kháng khi thừa hormon như bệnh nhân bị ung thư tuyến tiền liệt phụ thuộc hormon có thể dùng estrogen để đối kháng.

Dùng để chẩn đoán bệnh của tuyến nội tiết.

Ngoài ra còn có áp dụng khác tùy thuộc vào từng loại hormon cụ thể như hormon glucorticoid dùng làm thuốc chống viêm, chống dị ứng và ức chế miễn dịch..

Phân loại

Dựa vào cơ quan bài tiết có các nhóm sau:

Tuyến yên: thuỳ trước bài tiết GH, ACTH, TSH, FSH, LH, Prolactin.

Tuyến giáp: bài tiết T3, T4 và Calcitonin.

Tuyến cận giáp: bài tiết parathormon  (PTH).

Tuyến tuỵ nội tiết: bài tiết insulin, glucagon, somatostatin.

Tuyến thượng thận: Vỏ thượng thận bài tiết cortisol, aldosteron và androgen.

Tuỷ thượng thận bài tiết adrenalin và noradrenalin.

Tuyến buồng trứng: bài tiết estrogen và progesteron

Tuyến tinh hoàn: bài tiết testosteron.

Dựa vào cấu trúc hóa học chia làm hai nhóm

Hormon có cấu trúc protein và acid amin: như hormon vùng dưới đồi tuyến yên, tuyến tụy, tuyến giáp và tuyến cận giáp.

Hormon có cấu trúc steroid: hormon vỏ thượng thận, hormon sinh dục.

Cơ chế tác dụng của hormon

 

 

Hãy bình luận đầu tiên

Để lại một phản hồi

Thư điện tử của bạn sẽ không được hiện thị công khai.


*